بحران آنالیز ریسک در سیستم های پیچیده ی فنی-اجتماعی؛ مروری بر یافته های اخیر بخش اول: وابستگی روش های واکاوی ریسک متداول به مدل های منسوخ شده ی حادثه

زمینه، هدف و روش بررسی: سازمان هایی که در زمینه های کاری پرخطر نظیر صنایع استخراج نفت و گاز، صنایع پتروشیمی، صنایع هسته ایی و صنایع هوافضا فعالیت دارند، علاوه بر استفاده از فناوری پیشرفته ، از وجوه پیچیده ی اجتماعی نیز برخوردارند. مطالعات جدید نشان داده، از ترکیب فناوری پیشرفته و قواعد مبهم اجتماعی، سیستم های پیچیده ای شکل می گیرد که با نوع جدیدی از ریسک مواجه هستند؛ نوعی از ریسک که دور از دسترس روش های واکاوی ریسک متداول قرار دارد؛ لذا در این مقاله با مروری جامع بر نتایج پژوهش های اخیر، به اثبات ناکارآمدی روش های آنالیز ریسک مرسوم در تحلیل ریسک این گونه سیستم های پیچیده ی فنی-اجتماعی و ریشه یابی دلایل آن پرداخته خواهد شد. یافته ها و نتیجه گیری: ناکارآمدی روش های مرسوم واکاوی ریسک در تحلیل ریسک سیستم های پیچیده ی فنی-اجتماعی، ریشه در ناکارآمدی مدل های حادثه ی منسوخ شده ای دارد که زمینه های نظری این روش ها را شکل داده اند؛ چراکه شرایط درونی سیستم های پیچیده و مکانیسم شکل گرفتن حادثه در آنها، با آنچه مدل های مرسوم حادثه فرض می کنند بسیار متفاوت است.